TT - Những chuyến “du lịch hoàng hôn” phần lớn do các công ty xskg (doanh nghiệp nhà nước) tài trợ. Điều này nói lên vấn đề gì trong quản lý và chi tiêu công hiện nay?
 |
| GS Trần Ngọc Thơ - Ảnh: xstn |
Trao đổi với Tuổi Trẻ, GS Trần Ngọc Thơ, trưởng khoa tài chính Đại học Kinh tế TP.HCM, phân tích: Làm sao để có thể ngăn chặn tình trạng này tái diễn?
- Câu chuyện chi tiêu ở các công ty xổ số địa phương cho thấy một bức tranh rộng lớn và nguy hiểm hơn về nhập nhằng và thiếu minh bạch trong chi tiêu công dẫn đến lãng phí, thâm hụt ngân sách. Đây là bản chất của vấn đề chi tiêu công luôn vượt mức thời gian qua.
Nếu không quyết liệt chấm dứt tình trạng này, ngay sau “hoàng hôn nhiệm kỳ” sẽ là một “bình minh của núi nợ công”. Đó là một khởi đầu, một bình minh của những bất ổn tài khóa tiền tệ có thể xuất hiện trong tương lai gần.
Nhà nước thay vì là người thiết chế cuộc chơi đã tham gia trực tiếp vào cuộc chơi. Kinh doanh xổ số và nhiều ngành, lĩnh vực khác như điện, xăng, dầu..., mà Nhà nước thông qua các doanh nghiệp do Nhà nước sở hữu, hoàn toàn có thể giao thị trường đảm nhiệm được.
* Nhưng thưa ông, làm sao có thể giao thị trường đảm nhiệm như ông đề xuất khi các doanh nghiệp xổ số lâu nay là “bầu sữa” ngân sách ở một số địa phương?
- Hoàn toàn có thể làm được nếu có quyết tâm chính trị đủ mạnh và dứt khoát với triết lý phát triển.
Theo đó, chỉ có những nơi thị trường không với tới được thì Nhà nước mới can thiệp. Nhà nước không nên bị lung lay trước lập luận của các nhóm lợi ích, hay việc nhân danh để hỗ trợ các nơi vùng sâu vùng xa.
Các địa phương khó khăn lại là vấn đề khác, liên quan đến các chính sách tái phân bổ nguồn lực quốc gia và công bằng xã hội thông qua phân bổ ngân sách nhà nước, không nên để các địa phương tự tạo ra các con bò sữa rồi lợi dụng nó.
Nhà nước chỉ nên áp đặt quyền lực của mình ở một số lĩnh vực như: phát triển vùng sâu vùng xa, y tế, trường học... Không thể nào thể hiện quyền lực ở những doanh nghiệp xổ số khoác dưới cái áo “tạo nguồn thu cho ngân sách địa phương”.
Cũng cần nói đây lại là những nơi dễ gây ra thất thoát cho ngân sách nhất, vì chỉ cần vài bút toán với sự phê duyệt của chính quyền địa phương là mọi khoản thu chi đều hợp lý, hợp lệ.
* Theo ông, bịt lại hiện tượng những chuyến “du lịch hoàng hôn” bằng cách nào?
- Với một bộ máy cồng kềnh và chồng chéo, khó có thể thiết kế được một hệ thống chi tiêu ngân sách rõ ràng. Có rất nhiều kẽ hở để lợi dụng.
Do có quá nhiều ban ngành, đoàn thể nên khó phân định đâu là đúng, đâu là sai cho một khoản mục chi tiêu nào đó, người ta có thể đánh tráo khái niệm, đánh tráo chi tiêu, đánh tráo thu nhập để đạt được mục đích của mình.
Giải pháp triệt để cho vấn đề này là cần phải sớm cổ phần hóa các công ty thuộc sở hữu nhà nước.
Các lĩnh vực độc quyền như xăng dầu, điện, nước hay cả ngân hàng quốc doanh mà Nhà nước vẫn có lộ trình để cổ phần hóa được, huống hồ gì các công ty xổ số.
Tôi khẳng định vấn đề có thể thực hiện được, điều còn lại chỉ là về mặt kỹ thuật trong định giá, công khai và minh bạch để mời các nhà đầu tư bên ngoài tham gia.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét